Bewegen brengt van alles teweeg. Maar op welke niveaus kun je allemaal bewegen? In dit artikel beschrijft Henk Debusschere het fysiek bewegen, waar je niet alleen warmer van wordt, maar ook soepeler, vitaler én gezonder.

Je wacht op de trein en hebt het koud. De meeste mensen hebben in zo’n geval de neiging een beetje in elkaar te krimpen. Maar als je lichaam het voor het zeggen had, zou het precies het tegenovergestelde doen: het zou gaan bewegen. Want beweging verwarmt. Jezelf ‘afsluiten’ door je schouders op te trekken en je lichaam aan te spannen maakt juist koud. En dat komt doordat het bloed in je lichaam niet meer zo gemakkelijk kan stromen en zich steeds meer uit je ledematen en je huid terugtrekt. Je blokkeert dus eigenlijk de bewegingsvrijheid in je lichaam.

Zoals stilstaan en verkrampen koud maakt en de gang van het bloed belemmert, zo maakt bewegen warm en stimuleert het de doorbloeding. Op het fysieke vlak is bewegen namelijk niets anders dan het aan- en ontspannen van spieren. Voor die inspanning is ‘voeding’ in de vorm van zuurstof in ons bloed nodig. Hoe meer je gaat bewegen, hoe meer zuurstof je spieren nodig hebben, dus hoe intensiever je bloed door je lichaam rond moet gaan. In je spieren wordt die zuurstof verbrand, zodat er warmte vrij komt en je het warm krijgt.

Jong en soepel

Maar bewegen doet nog veel meer met ons lichaam. Want wat gebeurt er met spieren die niet worden gebruikt? Wie wel eens twee weken absolute bedrust heeft gehouden, weet dat je daarna zo slap bent als een vaatdoek. Dat komt doordat je wat van je spiermassa kwijt bent en je botten al begonnen zijn met te ontkalken! Spieren en botten, maar ook organen worden immers opgebouwd wanneer je ze gebruikt. Daar waar je beweegt, blijf je jong en soepel en daar waar je niet beweegt, word je op den duur oud en stijf. In dat opzicht lijkt je lichaam wel een beetje op een auto. Laat je die te lang stilstaan, dan begint er van alles roestig te worden en krijg je hem niet zo makkelijk meer aan de praat.

Maar het mooie van ons lichaam is — en dat krijg je bij een auto nooit voor elkaar — dat het door te bewegen dat wat is afgebroken weer kan opbouwen. Zo bezitten spieren — en dat geldt ook voor het hart — bijna altijd weer de mogelijkheid om een zekere conditie te verkrijgen.

Als een frisse wind

Om aan den lijve te voelen wat beweging doet, hoef je alleen maar een minuut op en neer te springen. Als je weer gaat zitten en voelt wat er binnenin gebeurt, zul je merken dat die beweging nawerkt. Waarschijnlijk klopt je hart sneller en misschien voel je het zelfs in je hele lichaam wat meer borrelen en bruisen dan daarvoor. Beweging zet dus werkelijk van alles in beweging en brengt zelfs nieuwe beweging voort. Dat kun je bijvoorbeeld ook voelen als je je mond wijd opendoet. Het beweegt niet alleen rond je mond, maar je voelt ook de spieren in je hals en zelfs nek meewerken. Het is alsof je een steentje in het water gooit en de kringen in het water steeds groter worden.

Toch is niet alle beweging even heilzaam en gezond. Haastig lopen bijvoorbeeld kan doodvermoeiend zijn. Loop je daarentegen in een prettig ritme, dan kun je uren wandelen. Het meest simpele advies is eigenlijk dat vrijwel alle bewegingen die je met enthousiasme en plezier kunt doen, gezond zijn. In principe zijn zulke bewegingen ook niet eenzijdig. Spanning en ontspanning wisselen elkaar af en roepen — hoezeer je je ook hebt moeten inspannen — uiteindelijk ontspanning, en levensenergie op. Want hoe voelt een mens zich als hij zojuist met veel animo heeft gesport of gedanst? Warm en bruisend! En een pittige bos- of strandwandeling heeft doorgaans ook het effect van ‘een frisse wind’, waar je zowel fysiek als mentaal van opknapt. Het woord beweging is dan ook niet voor niets een synoniem voor verandering, vernieuwing en vooruitgang.

Verandering en vernieuwing

Wanneer we, door wat het leven brengt, de lust tot bewegen verliezen en verstarren, is het belangrijk om opnieuw ‘in beweging’ te komen om de draad weer op te kunnen pakken. Maar dan op een andere manier.

Het verrassende is dat een mens zich al anders kan gaan voelen door anders te bewegen. Maak bijvoorbeeld eens een gul gebaar met beide armen door ze vloeiend vanuit je hart naar buiten te bewegen. Dat geeft toch een heel andere ervaring dan wanneer je strak en streng kijkend de bewegingen imiteert van een politieagent die het verkeer regelt. En als een wat star mens opgedragen krijgt om als een beer te lopen en langzaam met zijn voeten kleine ronde bewegingen te maken alsof hij de vloer aait, kan dat ook innerlijk heel wat teweegbrengen. Bepaalde gebaren roepen bepaalde gevoelens op en daarom wordt deze wetenschap bijvoorbeeld ook door bewegingstherapeuten benut.

Zo kent het fenomeen beweging veel verschillende facetten. Want we bewegen ons allemaal, op geheel eigen wijze, door het leven en tussen de mensen. En iedereen verplaatst zich van het ene punt naar het andere, van jeugd naar volwassenheid, van vertrekpunt naar levensbestemming.

Kortom, beweging is de basis van ons leven!